سیستم آبیاری گلخانه چیست؟
سیستم آبیاری تحت فشار و طراحی آن دریک گلخانه به عوامل متعددی اعم از شرایط اقلیمی، فصل کشت، الگوی کشت، نوع محصول و موارد دیگری بستگی دارد. روش های آبیاری زیادی برای آبیاری گلخانه وجود دارد ولی مهمترین آن ها عبارت است از:
- طراحی سیستم آبیاری گلخانه دستی، سنتی یا سطحی
- طراحی سیستم آبیاری گلخانه محیطی
- طراحی سیستم آبیاری گلخانه تحت فشار
- آبیاری گلخانه قطره ای
- آبیاری گلخانه بارانی، سقفی یا آبشاری
- طراحی سیستم آبیاری گلخانه زیر سطحی، نشتی یا تراوا
- طراحی سیستم آبیاری گلخانه مه پاش (میست)
- طراحی سیستم آبیاری گلخانه حصیری
مشخصات فنی سیستم آبیاری گلخانه
کیفیت آب برای آبیاری گلخانه بسیار مهم است. مواردی که در آب گلخانه باید بررسی شود میزان شوری (هدایت الکتریکی) و اسیدیته است که به صورت EC و PH نمایش داده می شود. شوری باید از یک دسی زیمنس بر متر مربع کمتر باشد و بالاتر از دو دسی زیمنس بر متر مربع مناسب آبیاری نیست. اسیدیته نیز بیشتر در ناحیه 6/5 – 5/5 است. آبیاری گلخانه سنتی، دستی یا سطحی آبیاری دستی (Hand Watering) سنتی ترین نوع آبیاری است که امروزه به دلیل غیر اقتصادی بودن مورد استفاده قرار نمی گیرد.
روش آبیاری سطحی در تولید محصولات صیفی کمتر استفاده می شود. مکانیزم این روش به این صورت است که آب به وسیله یک جوب به گلخانه هدایت می شود. روش آبیاری سطحی دارای انواع کرتی، جوی، پشته ای و نواری است. در سیستم آبیاری کرتی از کرت های قلمه که روی آن ها آب به جریان در می آید و هیچ کنترلی در آن صورت نمی گیرد استفاده می شود. اما در روش جوی و پشته ای که مخصوص گیاهان صیفی است از جوی های فاروی در طول گلخانه و هدایت آب به فاروها به صورت نشتی استفاده می گردد.
کسانی که کار گلخانه ای انجام می دهند به هیچ عنوان از این روش استفاده نمی کنند مگر در حالت خیلی خاص که بستگی به نوع گیاه با نیاز آبی ویژه باشد و یا در منطقه جغرافیایی خیلی خشک و متفاوت وجود داشته باشد. این روش بسیار هزینه بر است و مقدار آبدهی گیاهان یکنواخت نبوده و همچنین وقت گیر و خسته کننده است.
به طور کلی اگر از این روش به عنوان روش آبیاری استفاده شود؛ باید از شیر فشار شکن در انتهای شلنگ به عنوان کم کردن فشار آب خروجی استفاده شود تا از شسته شدن و از بین رفتن ترکیب خاک جلوگیری گردد.
آبیاری گلخانه زیر سطحی یا نشتی یا تراوا
در آبیاری تراوا از لوله های متخلخل اسفنجی آب، کود، سم و مواد مغذی در فضای مرطوب که به صورت مستقیم به ریشه رسانده می شود، استفاده می گردد. این روش مانند آبیاری قطره ای است با این تفاوت که به صورت زیر زمینی و نشتی انجام می گیرد. مزیت های روش آبیاری تراوا عبارت است از:
- آبیاری ساده ریشه
- جلوگیری از رشد علف های هرز
- عدم نیاز به مسطح کردن زمین آبیاری محیطی گلخانه
آبیاری محیطی (Perimeter Watering)
برای گلخانه هایی که باغچه ای بوده و بستر ثابت دارند مناسب اند. لوله لی فلت و یا لوله پلی اتیلن و نازل پلاستیکی اجزای سازنده این نوع آبیاری اند که نازل های آب را بر روی سطح خاک، زیر شاخه و برگ اسپری می کنند. نازل در این روش از نایلون و یا پلاستیک ساخته می شود. برای آبیاری، نازل ها بر اساس نیاز با زاویه های 45، 90 و 180 درجه تنظیم می شوند.
استفاده از لوله های پلی اتیلن به دلیل سفت بودن معایبی دارد که یکی از آنها عدم انعطاف مناسب است که پس از مدتی دچار جابجایی و تغییر مکان می شود و زاویه نازل ها نیز تغییر می کند پیشنهاد می شود برای جلوگیری از این مشکل حتماً از لوله های انعطاف پذیر لی فلت استفاده شود. این لوله های علاوه بر اینکه باعث از بین رفتن این مشکل می شوند، مزیت های زیادی نیز دارند مانند راحتی در نصب و جابجایی و هزینه کم و طول عمر بالا.
آبیاری تحت فشار گلخانه
آبیاری تحت فشار به دلیل راندمان بالا امروزه برای گلخانه ها بسیار مناسب است:
- آبیاری قطره ای گلخانه
- آبیاری بارانی گلخانه
آبیاری گلخانه تحت فشار قطره ای
آبیاری قطره ای یکی از بهترین و کارآمد ترین روش برای آبیاری گلخانه است. راندمان این رو ش بین 90 تا 95 درصد است که به نسبت سایر روش ها که راندمانی بین 60 تا 70 درصد دارند، بسیار مناسب و قابل توجه است. در این روش آبیاری از لوله های پلی اتیلن وقطره چکان و با فشار مناسب آب انجام می گیرد. آب در این روش باید کیفیت مناسبی داشته و همچنین از نمک و املاح کمتری برخوردار باشد. رایج ترین سیستم آبیاری برای تولید صیفی جات آبیاری قطره ای می باشد که توسط نوار آبیاری قطره ای در گلخانه ها انجام می شود. از جمله مزیت های این روش می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- کاهش رشد علف های هرز و همچنین کاهش هزینه های از بین بردن این علف ها
- آبیاری در این روش راندمان بالایی داشته و مصرف آب کاهش می یابد.
- از برخی سموم و کودها می توان در این روش آبیاری همراه با آب استفاده نمود.
- آب مورد نیاز هر گیاه را می توان تفکیک کرد.
طراحی سیستم آبیاری تحت فشار قطره ای در گلخانه
طراحی سیستم آبیاری تحت فشار در یک واحد گلخانه ای متاثر از شرایط اقلیمی، فصل کشت، الگوی کشت، نوع محصول و غیره می باشد.
