آویشن شیرازی
یکی از گونه‌های ارزشمند آویشن در ایران است که در جنوب ایران، افغانستان و پاکستان مورد کاشت قرار گرفته است و خواص دارویی و خوراکی دارد. آویشن نیز از خانواده نعنائیان بوده و ارتفاع کوتاه (۱۰ تا ۳۰ سانتی‌متر) و فرم بوته‌ای دارد که به‌راحتی در داخل گلدان می‌توان آن را پرورش داد، ساقه‌های منشعب و متعدد و برگ‌های کوچک و گرد با حاشیه‌های صاف و بدون دم برگ و گل‌های کوچک و به رنگ سفید از ویژگی‌های آن است.
آویشن شاخه‌های کوچک پوست سفید دارد و کرک دار است. برگ‌های کوچک دایره‌ای یا بیضوی با قاعده گرد و به‌ندرت قلبی‌شکل و تقریباً نوک‌دار، برگ‌های جوان کُرک‌های کوتاه سفید و برگ‌های مسن‌تر بدون کرک هستند. چرخه‌های گل دسته‌ای و گروهی انبوه یا سنبله‌ای شکل دارد. گل‌های آن بسیار کوچک، به طول دو میلی‌متر، تخم‌مرغی درازچین و کرک‌دار هستند. آویشن دارای طبعی گرم و خشک است. آویشن به‌صورت چندساله کاشته می‌شود و بوته‌های آن تا ۵ سال یا بیشتر ماندگاری دارد.
آویشن گیاهی با خواص دارویی بسیار و چندساله از خانواده نعناعیان است، آویشن تقریباً در تمامی دنیا کشت می‌شود و دارای گونه‌های فراوانی است که اغلب معطر و چندساله هستند. آویشن بومی مناطق مدیترانه و جنوب اروپا بوده، در کشور ایران نیز آویشن به‌طور گسترده کشت می‌شود یا گونه‌های وحشی آن در برخی نقاط می‌روید و نیاز مصرفی کشور را تأمین می‌کند. در یونان باستان، زنان به شوالیه‌ها و جنگجویان آویشن هدیه می‌دادند زیرا باور داشتند این گیاه به آنان شجاعت و قدرت می‌دهد، در قرون وسطی اروپاییان آن را زیر بالش خود قرار می‌دادند تا خواب راحتی داشته باشند.
ارتفاع گیاه آویشن بستگی به شرایط اقلیمی از ۲۰ تا ۵۰ سانتی‌متر متغیر است، قسمت بالایی گیاه انشعاب‌های فراوانی دارد، هر چه سن گیاه بالاتر برود انشعاب‌ها بیشتر شده و بوته‌هایی پرپشت به وجود می‌آورد.
برگ‌های آویشن ریز و نیزه‌ای مانند و دارای کرک‌های بسیار ریز است. برگ‌های معطر آن معمولاً به رنگ سفید دیده می‌شود و گاهی صورتی یا بنفش که جذب‌کننده قوی حشرات و زنبورها است. بذر آویشن بسیار ریز بوده، هر ۱۰۰۰ عدد بذر آویشن حدوداً ۰٫۳ گرم وزن دارد. آویشن برای رشد به هوای گرم و خشک و نیاز دارد، بسیار مقاوم به خشکی و بی‌آبی بوده.
خواص
- این خوراکی دارای طبع گرم و خشک بوده و دارای ویتامین‌های آ- ب – ای و هورمون گیاهی است.۲- استحمام با آب جوشیده آویشن در تسکین درد رماتیسم شفابخش بوده و در رفع لاغری موضعی نیز مؤثر است.
- مصرف دم‌کرده آویشن در درمان صرع، قطع عادت ماهانه میگرن، تب و دفع انگل اثر خوبی دارد.
- آویشن مقوی، محرک، قاعده آور، التیام‌بخش، افزاینده شیر مادر، تصفیه‌کننده خون، مدر، ضدعفونی‌کننده، مقوی عضلات، دافع اخلاط خونی، آرام‌بخش و دافع سودا بوده و حافظه را تقویت و نیروی جنسی ر افزایش می‌دهد.
- این خوراکی حاوی آنتی‌بیوتیک طبیعی بوده و مصرف دم‌کرده و جوشانده آن برای اشخاصی که مبتلابه بیماری‌هایی نظیر درد معده، سرطان، کلسترول، ورم روده، سیاه‌سرفه، اختلال‌های مغزی و کلیوی، مسمومیت، دندان‌درد، شبکوری، ناراحتی کبدی، چاقی، ورم کلیه، ناتوانی جسمی، آسم، درد سیاتیک، سنگ کلیه، ترشحات رحم، زکام سوءهاضمه، آرتروز، واریس و برفک دهان می‌باشند مفید است.
- عرق آویشن برای درمان جوش‌های جلدی اثر مثبت دارد.
- توصیه شده است که برای درمان بیماری‌های ریوی مثل برونشیت حدود ۵ قطره از اسانس آویشن را بر روی قند چکانده و به همراه چای میل کنید.
- دم‌کرده آویشن به مقدار یک قاشق مرباخوری در هر فنجان آب به مدت سه نوبت در روز به هضم غذا کمک کرده و موجب درمان سرفه می‌گردد و همچنین باعث تسکین انواع تشنج شده و ضمناً بوی بد دهان را نیز برطرف می‌کند.
- از آویشن در درمان بیماری‌هایی مانند گریپهای عفونی، برونشیت، نارسائی کبد و ناراحتی‌های ریوی استفاده درمانی می‌گردد.
- از جوشانده غلیظ آویشن در تقویت پیاز مو استفاده می‌شود، از دم‌کرده رقیق آن نیز مخلوط با عسل در صبحانه به‌جای چای استفاده می‌گردد.
- از این خوراکی در تهیه قرقره‌ها (برای درمان گلودرد چرکی) و حمام‌های درمانی در رژیم‌های لاغری و در تهیه خمیردندان‌ها استفاده می‌شود همچنین از جوشانده این خوراکی به‌عنوان کمپرس در درمان رگ به رگ شدن و پیچیدگی عضلات استفاده می‌کنند.
